Баспасөз орталығы

Табиғи газдың тарихы мыңдаған жылдарға созылады, бірақ ол отын ретінде XX ғасырдың басында ғана қолданыла бастады. Осы уақыт ішінде газ отынының түрлерін жіктеп үйрендік. Табиғи, сұйытылған және сығылған газдың айырмашылығы неде? Терминологияға қысқаша экскурсия ұсынамыз.

Табиғи газ – қарапайым көмірсутек (көміртегі мен сутегі атомдарынан тұратын органикалық қосылыс). Әдетте оның құрамына ауыр көмірсутектер кіреді: этан (C₂H₆), пропан (C₃H₈), бутан (C₄H₁₀) және кейбір көміртекті емес қоспалар. Табиғи газ кейбір тау жыныстарының қабаттарында орналасқан газ кен орындары, газ қақпақтары (мұнайдың үстінде), сондай-ақ еріген немесе кристалды түрінде кездесуі мүмкін.

Сығылған табиғи газ — бұл 200-250 атмосфераның қысымында болатын сығылған газ, тиісінше көлемнің 200-250 есе төмендеуіне әкеледі.

Газ магистральдық газ құбырлары арқылы тасымалдау үшін, жер астына айдау кезінде қабат ішіндегі дұрыс қысымды ұстап тұру үшін сығымдалады, сондай-ақ сұйытылған табиғи газды өндіру кезінде аралық саты болып табылады.

Сұйытылған табиғи газ – бұл қоспалардан конденсация температурасына дейін (-161,5°c) тазартылған салқындатылған табиғи газ. Сұйылту кезінде газ көлемі 600 есе азаяды, бұл осы технологияның басты артықшылықтарының бірі.

Сұйытылған табиғи газ ұзақ уақыт сақталады, есесіне қорды жинауға мүмкіндік береді. Тұтынушыға тікелей жеткізер алдында  ол қайтадан газдандыру терминалдарында бастапқы газ тәрізді күйге қайтарылады.

Сұйытылған көмірсутекті газ  – ілеспе газды қайта өңдеу кезінде алынған сұйық газ (пропан-бутан). Бұл таза газ немесе арнайы қоспалар үйлерді жылыту, автомобиль отыны, сондай-ақ мұнай-химия өнімдерін өндіру үшін пайдаланылуы мүмкін. Қазақстанда мұндай газ негізінен мотор отыны ретінде пайдаланылады.

Айта кетейік, "QazaqGaz "ҰК" АҚ сұйытылған газды өндіруге және сатуға ешқандай қатысы жоқ.

Бүгінгі күні энергияға өсіп келе жатқан сұраныстың басым бөлігі көмірсутектер есебінен қанағаттандырылады. Бұл ретте, жаңартылатын энергия көздері дамыған сайын, табиғи газ төмен көміртекті экономикаға көшуді қамтамасыз етуге ықпал етеді.

Табиғи газ жаңартылатын энергия көздеріне (ЖЭК) тамаша қосымша бола алады.

Табиғи газ - пайдалану кезінде толығымен жанатын жалғыз қазба отын.

Егер табиғи газды көмірмен салыстыратын болсақ, онда электр энергиясын өндіру
кезінде көміртегі қос тотығы (CO₂) көлемінің жартысы және атмосфераны ластайтын басқа заттардың оннан бір бөлігі ғана пайда болады.

Табиғи газды сұйық күйге түрлендіру, оның көлемін 600 еседен астам азайтуға мүмкіндік береді.

Газды сұйық фазаға айналдыру үшін ол -162 градусқа дейін салқындатылады. Бұл газды алыс аудандарда орналасқан соңғы тұтынушыға тасымалдауды жеңілдетеді. Межелі жерге жеткізілгеннен кейін, ол қайта газдандыру қондырғыларындағы кәдімгі газға айналады және газды соңғы тұтынушыға беру үшін құбырларға айдауға болады.