Тұрақты даму

Экологиялық жауапкершілік

Электр энергиясының негізгі тұтынушысы «Тараз», «Самсоновка» КС-де пайдаланылатын электр жетекті газ айдау агрегаттары болып табылады, сондай-ақ электр энергиясы шығынының жоғары үлесі ауаны салқындату аппараттарымен (АСА) КС-да табиғи газды салқындатуға тиесілі.

Сонымен қатар, электр энергиясы май сорғыларының электр жетектерінің май сорғыларының, ағынды ауа соратын желдеткіштерінің, сумен жабдықтау жүйелерінің сорғы станцияларының, жылумен жабдықтаудың, объектілердің сыртқы және ішкі жарықтандыруының және т.б. жұмыс істеуі үшін жұмсалады, 2021 жылы электр энергиясын тұтыну 59 262 962 ГДж құрады.

КС-да электр және жылу энергиясын өндіру үшін табиғи газбен жұмыс істейтін өз қажеттіліктерінің резервтік электр станциялары мен қазандық агрегаттары пайдаланылады. Мұндай автономды энергиямен жабдықтау қондырғылары технологиялық жабдықты, электрохимиялық қорғаныс құралдарын және т.б. қуаттандыру үшін қажет. Бұл ретте жерасты құбырларын коррозиядан қорғауды қамтамасыз ету үшін қажетті энергия ресурстарының негізгі үлесі электр энергиясына тиесілі. Жыл сайын энергия үнемдеу бойынша іс-шаралар өткізіледі, оған моральдық тұрғыдан ескірген катодты қорғау станцияларын тиімділігі жоғары жаңаларына ауыстыру жатады.

Газды тасымалдаудың технологиялық процесінде тұтынылатын негізгі энергия ресурстары табиғи газ және электр энергиясы болып табылады. Табиғи газдың негізгі тұтынушысы-ГАА, сондықтан энергияны үнемдейтін негізгі әсер ГАА-ны пайдаланумен байланысты. 2021 жылы табиғи газды, электр энергиясын және ЖЖМ тұтыну көлемінің артуы (2020 жылы 50 383 324 ГДж-ға қатысты 2021 жылы 58 916 167 ГДж 10) мынадай факторларға байланысты:

•бірлік қуаты 4,0 МВт дейінгі электр жетекті газ айдау агрегаттарының жұмыс режимі есебінен электр энергиясын тұтыну;

•«Бейнеу-Бозой-Шымкент» МГҚ компрессорлық станциясының газ айдау агрегаттарының жұмысы есебінен газ тұтыну.

2021 жылы меншікті энергия сыйымдылығы 0,56 ГДж / мың теңгені құрады және 2020 жылғы деңгеймен салыстырғанда 3,6% - ға төмендеді. Есепті кезеңде меншікті энергия шығындарының деңгейін төмендету «БГА-ТБА» магистральдық газ құбырларының компрессорлық станцияларының жұмыс режимдерін оңтайландырумен байланысты («Самсоновка» КС және «ИЦА» АҚ «Тараз» КС электр жетекті ГАА жұмысын оңтайландыру).

Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін қамтамасыз ету жөніндегі іс-шара

QazaqGaz энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру саясатын жүргізеді. Газды тасымалдау, бөлу, өндіру және жерасты сақтау бойынша QazaqGaz компаниялар тобының энергия тиімділігін арттыру саласындағы қызмет бағыттары энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру жөніндегі іс-шараларда айқындалған. 2022 жылы энергия үнемдеу бойынша негізгі іс-шаралар:

• «Тараз» КС және «Самсоновка» КС электр жетекті газ айдау агрегаттарының жұмыс режимдерін оңтайландыру;

• Газ турбиналы жетекті компрессорлық станциялардың жүктемесін оңтайландыру;

• «Ақтау» МГҚБ «Опорный» КС ГТ-750-6 №3 және №4 ТКЦ-1 газ айдау агрегаттарының осьтік компрессорын тазарту жүйесін енгізу;

• Еншілес ұйымдардың ГТС және КС объектілерінде шамдарды энергия үнемдейтін жарықдиодты шамдарға ауыстыра отырып, ішкі және сыртқы жарықтандыру жүйелерін жөндеу;

• 6 қазандықты қайта құру кезінде қуаты аз электр қозғалтқыштары бар энергия тиімді желілік сорғыларды қолдану;

• Еншілес ұйымдардың әкімшілік және өндірістік үй-жайларында түнгі уақытта, демалыс және мереке күндері қазандық агрегаттарының жұмыс режимдерін реттеу.

• 2022 жылы карбонсыздандыру жөніндегі іс-шаралардың арқасында «QazaqGaz»ҰК» АҚ Компаниялар тобы алдыңғы ұқсас есепті кезеңмен салыстырғанда 1-ді қамту бойынша шығарындылар көлемін 8%-ға төмендетті.

Экологиялық жобаларды қолдау

Компанияның жастар кеңесі Алматы қаласында «Экосенбілік» өткізу.

Дизель орнына экологиялық және қымбат емес газ

Ұлттық газ компаниясында газ-мотор отынын (сығылған табиғи газ (сығылғанТГ) және сұйытылған табиғи газ (СТГ) өткізу үшін инфрақұрылымды дамыту Қазақстанда дизель отынының тапшылығын төмендетуге мүмкіндік береді деп есептейді.

Салыстырмалы түрде: ҚР Энергетика министрлігінің деректері бойынша Қазақстанда дизель отынын тұтыну жылына шамамен 5,5 млн тоннаны құрайды. Көршілес Өзбекстанда халық саны Қазақстан халқынан екі есе көп болса, дизель отынын тұтыну үш есе аз. Мұндай айырмашылық Өзбекстандағы газ моторлы отын нарығының белсенді дамуына байланысты. Өзбекстандағы автомобиль газын толтыратын компрессорлық станциялардың (АГТКС) саны Қазақстандағыдан 80 есе көп және Қазақстандағы 18 бірлікке қарағанда 1440 бірлікті құрайды.

Бұл ретте дизель отынымен салыстырғанда газ мотор отынының құны 138 теңге/м3, 295 теңге/л (1 литр дизель отыны 1,14 м3 табиғи газға сәйкес келеді) құрайды.

QazaqGaz жоспарында Қазақстандағы АГТКС санын 32 бірлікке дейін ұлғайту, сұйытылған табиғи газ өндіретін бір зауыт салу және газ-моторлы отынмен автобус паркін кеңейту бойынша келіссөздер жүргізу.

Өз кезегінде, нысаналы көрсеткіштерге қол жеткізу саладағы жұмыс орындарының санын 273 – ке дейін, аралас салаларда-1000-ға дейін ұлғайтуға мүмкіндік береді. Газ-моторлы отын нарығын одан әрі ынталандыру үшін QazaqGaz негізгі халықаралық және республикалық трассаларда стационарлық және мобильді АГТКС салу арқылы АГТКС бар қалаларды біріктіруді жоспарлап отыр. Оларға «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» трассасы, «Бейнеу-Орал» трассасы және «Астана-Алматы» трассасы жатады. Оптимистік сценарий жағдайында да дизель отынының 50% -ын метанға ауыстыру кезінде 3,76 млрд м3 қажет болады, бұл Қазақстандағы газ тұтынудың жалпы көлемінің 19% -н ғана құрайды.

Қазіргі уақытта QazaqGaz АГТКС желісін одан әрі дамыту және газ-моторлы отынмен халықаралық транзитті тарту бойынша тренд белгілеп отыр. Осылайша, халықаралық және қалааралық тасымалдаудың газ-моторлы отынға ауысуы дизельмен салыстырғанда отынның төмен құнына байланысты көлік шығындарын айтарлықтай төмендетеді. Бұл өз кезегінде тасымалданатын тауарлардың түпкілікті бағасына әсер етеді. Келешекте Қазақстан трассаларында АГТКС желісін салу ауыл шаруашылығы техникасын, ірі карьерлік техниканы, теміржол, өзен және теңіз көлігін газ-моторлы отынға ауыстыруға мүмкіндік береді.

Экономикалық әсерден басқа, дизель отынын газ-мотор отынына ауыстыру атмосфераға зиянды шығарындылар санын азайтады: көмірқышқыл газы – 20%, күйе-99%.